To nie są choroby tylko dziecięce. Te wirusy sieją spustoszenie w organizmach dorosłych. Zobacz, jak poważne są powikaniach półpaśca i RSV

Półpaśca można rozpoznać na podstawie charakterystycznej wysypki. Związane z infekcją zmiany skórne umiejscowione są jednostronnie, na obszarze skóry unerwionym przez jeden korzeń nerwowy tylny.

Są też jednak objawy półpaśca, zależne od jego postaci. Zachorowanie stanowi reaktywację latentnego, czyli uśpionego zakażenia wirusem ospy wietrznej (VZV).

Na półpaśca chorują najczęściej osoby po 50. roku życia, które w dzieciństwie przebyły ospę wietrzną i mają z jakiejś przyczyny obniżoną odporność. Eksperci alarmują, że przekonanie o łagodnym przebiegu choroby jest nie tylko mylne, ale i niebezpieczne, podkreślając jednocześnie znaczenie finansowania szczepień, które mogą zapobiec ciężkim powikłaniom.

Jak wyjaśnia prof. Robert Flisiak, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, półpasiec może prowadzić do długotrwałego bólu, zwanego neuralgią półpaścową, a także sprzyjać rozwojowi depresji.

Czytaj też: Półpasiec czai się w organizmie przez wiele lat

Półpasiec może stanowić poważne zagrożenie dla osób z obniżoną odpornością, wywołaną innymi chorobami oraz ich leczeniem. Jak zaznaczył prof. Flisiak, w takich przypadkach infekcja może wymagać odroczenia niezbędnych terapii, co w konsekwencji może skracać życie pacjenta.

Do pacjentów szczególnie zagrożonych wystąpieniem półpaśca oraz jego cięższym przebiegiem zalicza się m.in. osoby z chorobami autoimmunologicznymi, w tym reumatycznymi. To wynik samej choroby reumatycznej, jak i stosowanego w niej leczenia immunosupresyjnego czy biologicznego.

– W wielu dziedzinach współczesnej medycyny, takich jak hematoonkologia, dermatologia, reumatologia, gastroenterologia stosuje się nowoczesne terapie biologiczne, zwykle w sposób przewlekły. Są one skuteczne, ale stwarzają ryzyko reaktywacji zakażeń latentnych, których przykładem jest półpasiec – tłumaczy prof. Małgorzata Pawłowska, kierownik Katedry Chorób Zakaźnych i Hepatologii Collegium Medicum im L. Rydygiera w Bydgoszczy.

W obliczu tych zagrożeń eksperci zwracają uwagę na konieczność szczepień. Jak wyjaśnia prof. Brygida Kwiatkowska, konsultant krajowa w dziedzinie reumatologii, „w grupie chorych na choroby autoimmunologiczne absolutnie powinno się przestrzegać zasady wyszczepiania na wszystkie możliwe choroby dostępnymi szczepionkami”. Dotyczy to pacjentów w każdej grupie wiekowej, a nie tylko osób w wieku 65 lat i więcej.

– Zaliczamy tu sezonowe szczepienie na grypę i na COVID-19 oraz coroczne, szczepienie w zakresie zapobiegania półpaścowi i zakażeniom pneumokokowym – uściśliła reumatolog. – Musimy zrobić wszystko, aby dla naszych chorych na choroby autoimmunologiczne była możliwość refundacji tych sczepień.

Refundacja szczepionki na półpasiec wynosi 50 procent i obowiązuje od 1 stycznia 2024 r. dla osób w wieku 65 i starszych, które jednocześnie należą do grup ryzyka. Po refundacji koszt szczepionki wynosi ok. 400 zł.

Do uprawnionej grupy należą m.in. pacjenci z problemami takimi, jak:

• wrodzony lub nabyty niedobór odporności,
• uogólniona choroba nowotworowa,
• zakażone HIV,
• przeszczepienie narządu miąższowego,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• łuszczyca,
• łuszczycowe zapalenie stawów,
• nieswoiste zapalenie jelit,
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
• stwardnienie rozsiane,
• toczeń rumieniowaty układowy.

– Szczepionka na półpasiec jest droga, a jeżeli pacjent musi jeszcze wykupywać leki na przewlekłe choroby reumatyczne, to zmuszanie go do zaszczepienia się jest naprawdę dużym wyzwaniem logistycznym. Podjęłam wszystkie kroki, jako konsultant krajowa w dziedzinie reumatologii, żeby uzyskać refundację szczepionek dla chorych reumatologicznie – powiedziała prof. Kwiatkowska.

Zdaniem prof. Pawłowskiej każdy pacjent poddawany terapii biologicznej niezależnie od wieku powinien ją otrzymać szczepionkę przeciw półpaścowi bezpłatnie.

– Gdy dojdzie do reaktywacji wirusa musimy przerwać leczenie choroby podstawowej i leczyć półpaśca, którego przebieg może być dramatyczny, zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością. Choroba może prowadzić nawet do zgonu – powiedziała ekspertka.

Dobre informacje są takie, że producent szczepionki przeciw półpaścowi zawnioskował o rozszerzenie jej finansowania. Pod uwagę wzięto choroby, w których udowodniono skuteczność tego szczepienia.

Drugą chorobą, która wbrew powszechnym opiniom dotyka nie tylko dzieci, ale i dorosłych, jest zakażenie syncytialnym wirusem oddechowym, RSV (ang. respiratory syncytial virus). Szczepionka przeciwko RSV bez refundacji kosztuje ok. 1200 zł.

Zakażenie RSV jest szczególnie groźne dla osób z chorobami współistniejącymi. Jak ostrzega dr Monika Wanke-Rytt z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, RSV u dorosłych może prowadzić do poważnych powikłań, w tym śmiertelnych.

– W pediatrii tych pacjentów mamy bardzo dużo. I niestety ciągnie to za sobą rodziców i dziadków, którzy wymagają hospitalizacji, bo zarazili się RSV od swojego wnuka czy dziecka i przebieg infekcji jest u nich również ciężki – zaznacza lekarka, która jest pediatrą – W przypadku zakażenia RSV u dorosłych powikłane pneumokokowym zapaleniem płuc może w niektórych grupach wiekowych dawać śmiertelność od 40 do 50 procent.

Dr Wanke-Rytt zaznacza, że od niedawna istnieje możliwość szczepienia dorosłych, jednak trzeba zapłacić za nią pełną cenę. Bezpłatna jest tylko ochronna immunoterapia RSV, która przysługuje określonym grupom dzieci.

W opinii specjalistów konieczne jest zwiększenie świadomości na temat możliwości szczepienia przeciw RSV osób dorosłych, jak również finansowanie szczepionek zwłaszcza grupom najbardziej narażonym na ciężki przebieg infekcji.

W świetle przedstawionych faktów jasne staje się, że zarówno półpasiec, jak i infekcja RSV wymagają poważnego podejścia i nie mogą być traktowane jako choroby o łagodnym przebiegu. Świadomość społeczna na temat tych zagrożeń oraz dostęp do szczepień mogą znacząco przyczynić się do poprawy zdrowia publicznego.